İstinye Üniversitesi’nin üyesi olduğu en büyük deneylerinden CERN ATLAS Deneyi bünyesinde, Üniversite Yüksek Enerji ve Parçacık Fiziği (YEPAF) araştırma grubu aktif olarak görev alıyor. ATLAS Müon Spektrometresi algıçlarının bakım ve onarımına yönelik önemli bir sorumluluk, YEPAF Araştırma Grubuna dahil olan fizik doktora ve mühendislik yüksek lisans öğrencileri ile teknik uzmanların katkılarıyla yürütülüyor.
İstinye Üniversitesi laboratuvarlarında yapılan Ar-Ge ile süreci belirlenen bakım ve onarım teknikleri, CERN ATLAS yönetimi tarafından onaylanarak ATLAS deney mağarasında, deneyin çalışmadığı dönemlerde uygulamaya geçiriliyor. İstinye Üniversitesi Yüksek Enerji Parçacık Fiziği Araştırma Grubu, CERN Büyük Hadron Çarpıştırıcısının kapalı olacağı Kasım-Aralık 2024 ve Ocak-Mart 2025 döneminde CERN’de ATLAS Müon Spektrometresi yönetimince onaylanan bakım ve onarım çalışmalarını gerçekleştirecek.
İSÜ ATLAS grubu’nun deney kapsamındaki çalışmalarına önderlik eden Temel Bilimler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Serkant Ali ÇETİN ve çalışmada görev alan araştırmacılar, CERN ATLAS deneyindeki deneyimlerinin geleceğe bakışlarına ve vizyonlarına katkısı ile ilgili görüşlerini paylaştılar.
İstinye Üniversitesi’nin CERN ATLAS deneyine katkılarıyla ilgili İSÜ Temel Bilimler Bölüm Başkanı ve ATLAS Deneyi Ulusal Koordinatörü Prof. Dr. Serkant Ali ÇETİN ve çalışmada görev alan İstinye Üniversitesi araştırmacılarından ilgili bakım onarım sürecinden sorumlu koordinatör, İSÜ YEPAF teknik uzmanı ve İSÜ Fizik Doktora programı öğrencisi Makine Mühendisi Ahmet Renklioğlu ile İSÜ Fizik Doktora programı öğrencisi ve Mekotronik Mühendisi Amine İclal Akın İstinye Üniversitesi’nin CERN ATLAS Deneyi’ndeki rolü ile ilgili sorularımızı cevapladılar.
- Serkant Hocam, öncelikle sizi ve YEPAF araştırma grubunu bu değerli başarınızdan dolayı tebrik ederiz. Bize biraz İstinye Üniversitesi’nin CERN ATLAS Deneyi’ndeki rolünden bahsedebilir misiniz?
“İstinye Üniversitesi 2023 itibariyle ATLAS Deneyi’nin Türkiye'den üçüncü resmi üyesi olma onurunu taşıyor. Akademisyenlerimiz, teknik kadromuz ve aynı zamanda öğrencilerimizle birlikte yürütülen bu çalışma önemli bir kurumsal adanmışlığı gösteriyor.
CERN ATLAS deneyi bilim dünyası için, önümüzdeki 15-20 yıl boyunca uluslararası arenada kritik öneme sahip bir uluslararası paydaşlık girişimi ve heyecan kaynağıdır. İstinye Üniversitesi için, sürekliliği önemli bir sorumluluk olan bu bilimsel işbirliğinde deneye katkı sağlamak evrensel bir araştırma kurumu olma yönünde ciddi bir adım oldu. Dünya genelinde onlarca ülkeden, yüzlerce enstitüden uzmanların katkı sağladığı uzun soluklu bir deneysel çalışma içerisindeyiz.”
- CERN Atlas Deneyi’ni tecrübe etmek İstinye Üniversitesi öğrenci ve akademisyenleri için nasıl bir katkı sunuyor; birer bilim insanı olarak vizyonlarını nasıl etkiliyor?
“Bizler yalnızca İstinye Üniversitesi'ndeki yüksek enerji parçacık fiziği araştırmacıları ve akademisyenleri olarak değil, aynı zamanda yetiştirdiğimiz öğrencilerle İstinye Üniversitesi’ni bu alanda temsil etmekten derin bir mutluluk duyuyoruz. Bu çerçevede, ilerleyen süreçlerde de yapılacak olan çeşitli bakım onarım ve aynı zamanda yenileme çalışmalarında da öğrencilerimiz ve teknik personelimizle birlikte yer alıyor olmak çok kıymetli.
İstinye Üniversitesi’nde yüksek enerji parçacık fiziği alanında yürüttüğümüz doktora programında çok nitelikli, değerli öğrencilerimiz yetişiyor ve onların bu tecrübeyi öğrencilikleri sırasında CERN’ de yaşayarak kazanmaları bizim için büyük bir avantaj oldu. Katkıda bulunduğumuz bu vizyon aynı zamanda İstinye Üniversitesi’nde bizim için büyük bir sorumluluğu beraberinde getiren araştırma üniversitesi olma misyonunun bir parçası. Bu bağlamda, evrensel bilime ve parçacık algıç teknolojilerine evrensel boyutta sürdürülebilir katkılar sağlayabilmek için hep birlikte çalışıyoruz.”
- İlerleyen süreçte İstinye Üniversitesi’nin CERN ATLAS deneyine ne gibi katkıları olabilir?
“ATLAS deneyinde Müon Spektrometresindeki büyük bir bakım ve onarım çalışması içinde yer almakta olan İstinye Üniversitesi araştırma grubu, teknik kadrosu, öğrencileri ve akademisyenleriyle bilim dünyası için kritik bir sürece paydaş oldu.
İlerleyen süreçte, deneyde yenilenecek olan bazı algıçların kurulumunu ülkemizde İstinye Üniversitesi’nde de ilk defa yaparak daha sonra CERN’e gönderip ATLAS deneyinde çalışmaya almayı planlıyoruz. Bu deneydeki çalışmamız büyük bir yetkinlik gerektiriyor. İstinye Üniversitesi’nin uluslararası gelişimi ve bilimde öncülüğü hedefleyen vizyonuna yönelik bizler de tüm birikimimiz ile emek veriyoruz.”
YEPAF Araştırma Grubu öğrencileri, bizlerle CERN ATLAS deneyimlerini, bu uluslararası alanda yaptıkları çalışmaların birer bilim insanı ve araştırmacı olarak, geleceğe yönelik vizyonlarına olan katkılarını paylaştılar.
Ahmet Renklioğlu; bakım-onarım koordinatörü, İSÜ TBB YEPAF teknik uzman.
- Ahmet, bize kendini tanıtıp CERN’deki sorumluluklarından biraz bahseder misin?
“CERN ATLAS deneyi RPC grubunda gaz sistemleri sorumlusu olarak çalışıyorum. Lisansta makine mühendisliği ana dalı ile elektrik-elektronik mühendisliği yan dalını tamamladım. Lisans sürecinde fiziğe olan ilgim başladı ve fizik alanında yüksek lisans yaparken CERN ile tanıştım. CERN’de çalışmak mükemmel bir duygu.
İki yıldır CERN Atlas’ta RPC gaz sistemleri sorumluluğunu almış bulunuyorum ve hala bu sorumluluğu sürdürmekteyim. Aynı zamanda İstinye Üniversitesi’nde fizik doktorası yapıyorum. Doktora ve yüksek lisanstaki arkadaşlarımızla birlikte bakım onarım çalışmalarında hep beraber çalışıyoruz.”
- CERN ATLAS deneyi’ne dahil olmanın bir bilim insanı olarak sana en büyük katkısı ne oldu?
“Bu kadar büyük bir iş birliğinin parçası olabilmek genç bilim insanı adayları olarak bizlere çok önemli bir vizyon katıyor. İş birliklerinde nasıl sorumluluk almamız gerektiğini genç yaşta tanımamıza olanak sağlıyor. Bunun için de çok mutluyuz.”
Amine İclal Akın; İSÜ Fizik Doktora öğrencisi, Mekatronik Mühendisi
- İclal, bize kendini tanıtıp CERN’deki sorumluluklarından biraz bahseder misin?
“Mekatronik mühendisliği öğrencisiydim; lisans eğitimimi bu alanda tamamladım ve bu konuda projeler yaparken Yüksek Enerji Parçacık Fiziği alanına büyük bir ilgi duyduğumu fark ettim.
Bu alanda en ünlü laboratuvarlardan biri olduğundan dolayı lisans eğitimimi tamamladıktan sonra da İstinye Üniversitesi’nde fizik doktorasına başladım. İstinye Üniversitesi’nin CERN ATLAS’a dahil olması benim için çok değerli. Çünkü bu alanda bir mühendis olarak çalışmak istiyorum ve uygulamalı olarak Yüksek Enerji Parçacık Fiziği alanında deneyim kazanmak çok kıymetli.
- CERN Atlas deneyi ’ne en çok katkıda bulunduğun çalışma ne oldu?
“Bu çalışmaya dahil olmam aslında lisans yıllarımda bitirme projesi olarak bir robot kol tasarlamam ile başladı. Bu ürettiğim robot kol sayesinde CERN ATLAS onarım çalışmalarını biraz daha geliştirmemiz mümkün olacak. Tasarladığım robot kolu Şubat ayında CERN ATLAS bakım onarım çalışmalarında uygulamaya alacağız.”
İstinye Üniversitesi bilim dünyası için, uluslararası alanda kritik öneme sahip bir girişime paydaş oldu. CERN ATLAS deneyi kapsamında yürütülen çalışmalara sunduğu katkılarla İstinye Üniversitesi’nin uluslararası araştırma vizyonunu ileriye taşıyan Prof. Dr. Serkant Ali Çetin önderliğindeki Yüksek Enerji Parçacık Fiziği grubunu uluslararası bilim alanındaki öncü çalışmaları için tebrik ediyoruz.
İSÜ YEPAF Araştırma Grubunun ATLAS Deneyindeki genç araştırmacı kadrosu:
Ahmet Renklioğlu; bakım-onarım koordinatörü, İSÜ TBB YEPAF teknik uzman & İSÜ Fizik Doktora öğrencisi
Orhan Seyrek; İSÜ TBB YEPAF teknik uzman yardımcısı
Mehmet Tosun; İSÜ Fizik Doktora öğrencisi
Taha Batuhan İlhan; İSÜ Fizik Doktora öğrencisi
Amine İclal Akın; İSÜ Fizik Doktora öğrencisi
Hilal Koç; İSÜ Bilgisayar Müh. Y. Lisans öğrencisi
Tuğrul Göl; İSÜ Bilgisayar Müh. Y. Lisans öğrencisi,
Elif Tuğ; İSÜ YEPAF Grubunda Proje Araştırmacısı
