İstinye Üniversitesi koordinatörlüğünde, İsveç’ten Stockholm Üniversitesi, Finlandiya’dan HUMAK Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Türkiye Sağırlar Konfederasyonu, İşaret Dili Tercümanları Derneğinin ortak çalışması, AB komisyonu ve Türkiye Ulusal Ajansının ortak desteğiyle Erasmus+ programları kapsamında yürütülmekte olan “EDUSIGN & SIGNEDU: İşaret Dili Tercümanlığı Müfredat Hazırlığı ve İşaret Dili’nde Yapay Zekâ Ortak Girişimi” projesi kapsamında 13 Haziran'da Stockholm’de TPM3 toplantısı gerçekleştirildi.
Toplantıya proje ortağı kurum temsilcileri, işaret dili çevirmenleri ve üniversitemizden proje ekibinde görevli öğretim elemanları katıldı.
Toplantı boyunca İngilizce, Türk İşaret dili, İsveç İşaret Dili, Fin İşaret Dili ve Uluslararası İşaret Dili arasında simultane çapraz çeviriler yapıldı. Aynı esnada İngilizce konuşma ve çeviriler Türk ekibinden İngilizce bilmeyenler için simultane olarak Türkçeye çevrildi.
Toplantının (TPM3) öğleden önceki oturumuna Dr. Öğr. Üyesi Ülkü Kölemen’in proje ve proje süreci hakkında kısa bir bilgi sunumuyla başlandı. Daha sonra Humak Üniversitesi, Stockholm Üniversitesi ve İstinye Üniversitesi akademisyenleri kendi geçici raporlarını sundular.
Öğleden sonraki oturumda ise proje sonuçları tartışıldı. Dr. Kölemen Erasmus’a iletilecek son raporu sunarken, toplantı, projenin devam eden süreçteki safhalarına ve yapılacaklar konusunda görüş alışverişinde bulunulmasıyla son buldu.
SİMULTANE ÇEVİRİLER DİKKAT ÇEKTİ
Proje kapsamında verilen konferansta ise İngilizce, Türk İşaret dili, İsveç İşaret Dili, Fin İşaret Dili ve Uluslararası İşaret Dili arasında simultane çapraz çeviriler yapıldı. Aynı esnada İngilizce konuşma ve çeviriler Türk ekibinden İngilizce bilmeyenler için simultane olarak Türkçeye çevrildi.
14 Haziran Cuma günü gerçekleştirilen İşaret Dili Çevirmenliğinde Zorluklar ve Fırsatlar (The challenges and opportunities of sign language interpretation) konulu konferans sunum zenginliği ve yine başarıyla yürütülen çok dilli simultane çevirileriyle dikkat çekti.
Konferansın sabah oturumunda Hollanda Max Planck Institute for Psycholinguistics’den Hasan Dikyuva Türk işaret Dilinin günümüzdeki durumu ve bu alanda yapılan yayın ve çalışmalardan bahsetti. Türk işaret Dili öğretimine yönelik kaynak eksikliğine değinerek, bu alanda daha çok çalışma yapılmasına ihtiyaç olduğunu vurguladı.
Stockholm Üniversitesi’nden Prof.Dr. Johanna Mesch İsveç ve Finlandiya’da pandemi süresince Covid-19’la ilgili işaret dilinde yayınlanmış bilgilere ulaşım konusundaki gözlemleri içeren bilimsel çalışmaları anlattı. İşaret dilinde bilgilendirmede sınırlılıkların ve eksikliklerin gözlendiğini dile getirdi.
Öğleden sonraki oturumda Stockholm Üniversitesi’nden Nora Duggan İsveç’teki sağır göçmenlerin çeviri hizmetleri yönüyle karşılaştıkları güçlükleri masaya yatırdı. Ülkede işaret dilinde çeviri hizmetlerinin yaygın olmasına rağmen eksikliklerin var olduğuna ve bu hizmetlere ulaşımda yapılması gereken iyileştirmelere değindi.
Fellingsbro Folkhögskola’dan tecrübeli işaret dili çevirmeni Helena Sikh, İsveç’te İşaret Dili Çevirmenlerinin resmi olarak yetkilendirmesi süreçlerinden bahsederek, çeşitli sınav ve sertifikasyon uygulamalarının etkileri yanında çevirmenlik mesleğinde kaliteyi belirlemede mesleki deneyimin önemini vurguladı.
Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden (Norwegian University of Science and Technology) Prof. Dr. Anna-Lena Nilsson, işaret dili çevirmeni yetiştirmede günümüze kadar gelişen rol değişimi ve gelişiminden bahsetti. Eskiden sadece sosyal bir ortamda ihtiyaç anında çeviri yapması için yardım rica edilen işaret dili bilen bir kişinin, mesleki eğitim ve gelişim süreçleri sonunda işaret dili çevirmenliğinin bir meslek haline gelmesiyle, başka sorumluluk ve roller taşımak durumunda kaldığını örneklerle sundu.
Magdeburg-Stendal Uygulamalı Bilimler Üniversitesi’nden (University of Applied Sciences) Prof. Dr. Okan Kubus, öğrencilerin okullarındaki İşaret işaret dili çevirmenliği müfredat programına ilişkin görüşlerine yer verirken programa kaydolan öğrenci sayısında azalma olduğunu ve buna yönelik analiz ve değerlendirme çalışmasına ihtiyaç olduğunu belirtti.
Konferans, katılımcıların konferans temaları ve proje ana konuları üzerine son dilek ve görüşlerini dile getirdikleri panel bölümüyle son buldu. Tüm panelistler konferansa katılmaktan duydukları memnuniyeti belirterek bu proje çalışmasının hem uluslararası akademik iş birliğine çok güzel bir örnek teşkil etmesi hem de sağır çalışmalarına gözle görülür katkılar sağlaması yönüyle övgüye değer olduğunu vurguladılar.
