Cronus, yerli ve milli "Kozmik Işın Nötron Sensörü" ve nötronlara duyarlı plastik sintilatör üretimleri ile ithal ikamesi sağlıyor. Sensör topraktaki su miktarını ölçüp, nem ve kuralık haritaları için veri topluyor.
TEKNOPARK İstanbul Kuluçka Merkezi girişimlerinden Cronus Teknoloji, yerli 'Kozmik Işın Nötron Sensörü-CRNS' ve parçacık dedektörleri geliştiriyor. Topraktaki su miktarını ölçüp; nem ve kuraklık haritaları için veri sağlayan sensör, doğru tarımsal politikaların belirlenmesine destek oluyor. Nötronlara duyarlı yerli plastik sintilatör (parıldak) üretimini yapabilen ilk özel sektör kuruluşu olan Cronus, geliştirdiği sistemlerde kullanılan veri işleme elektronik kartının tasarım ve üretimini de yapıyor. İstanbul Ticaret'in sorularını,
Cronus'un kurucularından parçacık fizikçisi Prof. Dr. Sertaç Öztürk cevapladı.
YERLİ PARÇACIK DEDEKTÖRÜ
Cronus nasıl kuruldu?
Cronus'u; parçacık fizikçisi Dr. Bora Akgün ve elektrik elektronik mühendisi Dr.
Kıvanç Nurdan ile birlikte kurduk. Kozmik ışın nötron sensörünü, parçacık dedektörlerini ülkemizde üretmek ve veri analizlerini gerçekleştirebilmek için Ar-Ge yaparken; 'Kozmik Işın Nötron Sensörü' isimli proje ile TÜBİTAK 1512 Teknogirişim Sermayesi Desteği Programı (BiGG) Yeşil Büyüme Çağrısı kapsamında destek kazanınca çalışmalarımızı hızlandırdık.
NİŞ ALANLAR
Cronus'un faaliyet alanı nedir?
Tarımsal ve çevresel uygulamalarda kullanılan yenilikçi kozmik ışm nötron sensörleri üretiyoruz. Üretimlerimiz arasında Türkiye için bir ilk olan özel plastik sintilatör yani parçacık dedektörü de var. Plastik sintilatör filamenti, dijital elektronik kart tasarımı ve üretimi, yazılım, veri analizi gibi çok az firmanın faaliyet gösterdiği niş alanlarda hizmet veriyoruz.
TOPRAKTAKİ NEMİ ÖLÇÜYOR
Kozmik ışın nötron sensörü nedir?
CRNS, toprağın içindeki ve hemen yüzeyindeki nem seviyesini belirleyen
bir cihaz. Nötron adı verilen, güneş sisteminin dışından gelen yüksek enerjili kozmik ışınların miktarını tespit eden bir sayaç diyebiliriz. Su, nötronlar için yavaşlatıcı bir madde olduğundan, topraktaki nötron sayısını ölçüp, içindeki su miktarım tespit edebiliyoruz.
TARIMSAL ÜRETİMİ ARTIRIYOR
Topraktaki nem seviyesini ölçmenin faydalan neler?
Küresel ısınma ve iklim değişikliği; temiz su arzı, sürdürülebilir gıda üretimi gibi birçok çevresel riski beraberinde getirdi. Bu nedenle toprak neminin devamlı takibi, dönemsel değişimlerinin kontrolü önemli. Yağışlı dönemlerde meteorolojik kuraklık söz konusu değilken; toprağm derinlerine süziilemeyen yağmur suları yüzey akışları ve taşkınlarla topraktan uzaklaştığında tarımsal kuraklığa yol açabiliyor. Geniş alanlarda toprak nem miktarının bilinmesi sel modellemesi yapabilmek, erozyonu önleyebilmek ve orman yangın risklerini öngörebilmek açısından da kritik öneme sahip.
300 DÖNÜME TEK SENSÖR
Benzer sistemlerden farkı nedir?
Tek bir kozmik ışın nötron sensörü ile 300 dönümlük bir arazinin ortalama nem miktarım belirleyebiliyoruz. Noktasal toprak nem sensörleri küçük ölçekli bilgiler verdiği için geniş alanlarda yüzlercesinin kullanılması gerekir. Uzaktan algılama sistemleri de büyük ölçekli veriler sunar. Her iki sistem de yüksek maliyetlerinin yanı sıra teknik problemler taşır.
KÜRESEL AĞ
Gelişmiş ülkelerde CRNS kullanımı nasıl?
Kozmik Işın Toprak Nemi Gözlem Sistemi (COSMOS) adı verilen küresel bir ağ mevcut. ABD, İngiltere, Almanya, Avustralya, Hindistan, Danimarka gibi birçok ülke, çok sayıda kozmik ışm nötron sensörleri kullanarak eş zamanlı veriler alıyor. Böylece doğal kaynaklarını daha verimli kullanabiliyorlar.
YERLİ PLASTİK SİNTİLATÖR
Plastik sintilatör alanındaki çalışmalarınız neler?
Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araşürma Kurumu (TENMAK) tarafından üretilen plastik sintilatörleri, özel sektör olarak ilk biz ürettik. Sintilatörlere entegre sistemleri, veri okuma kartlarını istenilen boyut ve şekillerde üretebiliyoruz. Gobal muadilleri yaklaşık 400 dolar civarındayken, yerli plastik sintilatör 200 dolar.
